Suy giáp là tình trạng tuyến giáp giảm bài tiết nội tiết tố, khi đó cơ thể sẽ bị rối loạn chuyển hóa và gây các bệnh tim mạch, nội tiết, tâm thần… khiến sức khỏe suy giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống. Đáng nói là những triệu chứng suy giáp xuất hiện âm ỉ… nên nhiều người không biết hoặc không quan tâm, chỉ đến bệnh nặng, nhập viện thì đã quá muộn, bệnh nhân dễ rơi vào hôn mê và tử vong.
Gây rối loạn chuyển hóa
Tuyến giáp rất quan trọng trong hoạt động chuyển hóa, tạo năng lượng của cơ thể, đảm bảo sự phát triển bình thường của các tế bào, các cơ quan như tim, não, gan, thận… Hormone tuyến giáp rất cần thiết cho sự tăng trưởng, đặc biệt là của bộ xương, tác động đến hoạt động của hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng đến thân nhiệt, nồng độ mỡ trong máu, trí nhớ và nhiều chức năng khác. Hormone tuyến giáp còn tác động đến chuyển hóa của lipid, gluxit, protid, nước và các chất điện giải.
Đâu là nguyên nhân khiến tuyến giáp suy? Theo BS Nguyễn Thị Thu Vân, Bệnh viện Cấp cứu Trưng Vương, hơn 90% các trường hợp suy giáp là do tổn thương tại tuyến giáp. Đó có thể là do bẩm sinh, do viêm giáp; sau phẫu thuật cắt tuyến giáp hoặc điều trị bằng iốt phóng xạ tuyến giáp, phóng xạ vùng cổ. Cũng có trường hợp suy giáp do dùng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp điều trị cường giáp, do thiếu hụt iốt, các bệnh lý thâm nhiễm, chất kháng giáp có trong thức ăn… Ngoài ra, các nguyên nhân như suy thùy trước tuyến yên, suy vùng hạ đồi hoặc do mất đề kháng hormone giáp ở ngoại biên cũng gây suy giáp.
Dấu hiệu nhận diện
Hãy nghĩ đến bệnh suy giáp và đi khám sớm khi thấy vẻ ngoài thay đổi như: mặt bỗng tròn trịa khác thường, ít biểu lộ tình cảm; trán nhiều nếp nhăn trông già trước tuổi; mi mắt phù, nhất là mi dưới; gò má hơi tím và nhiều mao mạch bị giãn; môi dày và tím tái; phần da còn lại có màu vàng; bàn tay, bàn chân dày, các ngón tay to và dày, khó gấp bàn tay và bàn chân; lưỡi to; tiếng nói khàn; ù tai, nghe kém; ngủ ngáy; da không chỉ bị phù cứng mà còn khô, bong vảy, có khi như da cá; tóc khô dễ rụng, phía ngoài chân mày thưa hoặc rụng nhiều; lông nách, lông mu rụng; móng tay móng chân có vạch, mủn, dễ gãy...
Cũng nên hoài nghi khi thấy các triệu chứng như: cơ thể sợ lạnh, tay chân lúc nào cũng lạnh và khô; yếu cơ, chuột rút, đau cơ; lười uống nước và uống ít, tiểu ít; bị táo bón dai dẳng; cân nặng thường tăng mặc dù ăn kém; suy giảm các hoạt động cơ thể, hoạt động trí óc; giảm tiết mồ hôi; nhịp tim chậm, đau vùng trước tim, khó thở; rong kinh hoặc mất kinh; giảm ham muốn tình dục.
Bệnh đặc biệt nguy hiểm cho thai phụ
Suy giáp gây nguy hiểm cho thai phụ (Ảnh minh họa)
Suy giáp của mẹ có thể dẫn đến nguy cơ như sẩy thai, thai chết lưu, đẻ non, nhau bong non. Ở tuần thứ 10 - 12 của thai kỳ, thai nhi phụ thuộc hoàn toàn vào hormone tuyến giáp của mẹ. Nếu mẹ bị suy giáp thì con cũng bị suy giáp theo. Hormone tuyến giáp có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phân chia, phát triển của các tế bào, các tổ chức, cơ quan… cũng như sự phát triển của não bộ. Những trẻ bị suy giáp bẩm sinh như vậy sẽ có những bất thường về thể lực, trí tuệ (chậm lớn, kém hoạt động, đần độn).
Các bác sĩ khuyên, trước khi quyết định mang thai, chị em trong độ tuổi sinh sản nên kiểm tra sức khỏe, đặc biệt là kiểm tra bướu cổ, làm xét nghiệm máu các hormone FT4 và TSH, siêu âm tuyến giáp… Ngay khi được chẩn đoán có bệnh về tuyến giáp, bác sĩ sẽ cân nhắc tình hình để điều trị bằng thuốc, đưa nồng độ hormone giáp về bình thường càng nhanh càng tốt và các thuốc điều trị bệnh về tuyến giáp để an toàn cho thai nhi.
Điều trị và phòng ngừa
Theo BS Thu Vân, ngoài những triệu chứng lâm sàng điển hình, định lượng hormone chính xác thì dễ dàng chẩn đoán được sớm và nhanh chóng suy tuyến giáp. Tuy nhiên, có những thể bệnh suy giáp khó chẩn đoán. Bởi đa số bệnh nhân suy giáp thường không có bướu giáp.
Việc điều trị suy giáp tùy theo nguyên nhân. Với trường hợp suy giáp do tai biến dùng thuốc kháng giáp thì suy giáp có thể hồi phục khi ngưng thuốc. Đa số suy giáp phải điều trị thay thế bằng hormone giáp. Phát hiện và điều trị sớm, bệnh nhân sẽ phục hồi nhanh chóng và tiết kiệm nhiều chi phí.
Một chế độ ăn giàu iốd như các loại hải sản (tôm, cua, cá, ghẹ...), rong biển, tảo biển, các loại rau xanh đậm (rau dền, rau đay, mồng tơi…), trái cây tươi, thịt và sữa... cũng giúp phòng ngừa bệnh suy giáp. Iốd thiếu sẽ không cung cấp đủ nguyên liệu cho sản xuất nội tiết tố giáp, gây ra suy giáp.
Thiên Nga
